Odak: NFT | Müzik NFT'leri Ne Mi?
Yazar: Duygu Kambur
Hayır, NFT’lerin hepsi görsel olmak zorunda değil. Mesela aşağıda, müzik NFT’lerine üç soru ile ışık tutuyoruz.
Müzik NFT’leri müzik endüstrisi, müziğin icra edilme şekli, müzisyenler ve takipçileri için ne anlama gelebilir?
Hızlıca başa sarıp temelden gelecek olursak bildiğiniz gibi NFT'ler bir blokzincirinde depolanan dijital varlıklar. Benzersizler ve kopyalanamıyorlar. Bu da onları sanat eseri, video, müzik gibi eşsiz üretimleri depolamak için ideal bir araç haline getiriyor. Bir sanatçı, çalışmalarının bir NFT'sini oluşturduğunda, onu belirli bir fiyata satacak şekilde ayarlayabiliyor. Birisi NFT'yi satın aldığında haklarını da devralıyor. avukat Derya Evirgen’in Bir NFT Aldın… Onunla Ne Yapamazsın? yazısında ve Avukat Burçak Ünsal ile yaptığımız röportajda bu konuya detaylıca değindik.
Müzik NFT’leri dinleyiciler, takipçiler için nasıl bir oyun alanı yaratıyor?
Her ne kadar birçok kişi, NFT’leri blokzincir tabanlı varlıklar olarak satılan dijital görsellerle ilişkilendirse de, NFT’lerin birçok uygulama alanı var, müzik NFT'leri de onlardan biri.
Müzik NFT'lerini -örneğin- iTunes'dan parça satın almanın blokzincir karşılığı olarak görebilirsin. Ama iTunes üzerinden bir parça satın aldığında sadece o müziği dinleme hakkını satın almış oluyorsun; varlığa sahip olmuyorsun. Yalnızca az önce ödediğin şeyi dinlemek için bir lisansın oluyor. Müzik NFT'leri parçaların dinlenmesine izin verirken bu dosyanın belirli mülkiyet haklarını da alıcısına veriyor.
“Zaten Spotify’dan, iTunes’tan ya da seçtiğin başka bir streaming platformundan dinleyebileceğin müziğin NFT’sini neden satın alıyorsun?”
Bu sorunun cevabı, herkesin sağ tıklayıp kaydedebileceği ‘jpeg’leri satın almasıyla aynı. İnsanlar benzersiz ve orijinal varlıkların mülkiyetinde değer buluyorlar. Bazıları için bu değer, sevdikleri sanatçıyla daha yakın bir ilişki kurmak, hayranı olduğu sanatçıyla dayanışabilmek, aynı topluluğun parçası olmak. Bazıları için, gelişeceğine inandığı bir sanatçıyla ‘finansal paydaş’ ya da onun ‘yatırımcısı’ olmak. Böylelikle desteklediği sanatçı başarılı olursa, yatırım yaptığı müzik NFT'sinin değeri de artıyor.
Müzik NFT’leri müzisyenlere ve endüstri dinamiklerine nasıl değişimler vadediyor?
Türkiye’de çok güncel verilere ulaşılamadığı için müzik endüstrisinin devlerinden İngiltere’den örnek vereceğim. Streaming, İngiltere'de küresel müzik endüstrisi gelirinin yarısından fazlasını oluşturuyor. 2019’daysa bir milyar Sterlin’den fazla gelir getirdi. Üç büyük plak şirketi Sony, Universal ve Warner (yani müzisyenlerin şarkılarını yayınlanma ve dağıtma haklarına sahip olan şirketler), rekor düzeyde yüksek kârlar açıklarken, The Ivors Academy ve Musicians’ Union tarafından yapılan bir ankete göre, on müzisyenden sekizi streaming’den yılda 200 Sterlin’den az kazanabildi. Yani, oluşan gelirin çoğundan fazlası, üreticisinden ziyade aracılara gitti*.
Müzik NFT’leri, müzisyenler için aracıları ortadan kaldırarak ya da yeni tip aracılarla (müzik NFT’lerine ait pazar yerleri gibi) daha adil dağılım olmasını sağlayarak gelir dağılımı denklemini müzisyenlerin avantajına çeviriyor, dinleyicilerini ‘yatırımcılara’ dönüştürüyor.
Takipçi, dinleyicilerle doğrudan kurulan daha adil finansal ilişkinin yanı sıra NFT’lere tanımlanan ayrıcalıklar ile fanlar ile güçlü topluluklar geliştirmek de mümkün. İmzalı fiziksel ürünler, konserde ön sıralarda izleme, kulise erişim gibi daha yakın ve özel deneyimler müzisyenin NFT’lerini daha cazip hale getirebilir.
Müzik endüstrisinde, NFT’lerin değişim vadettiği bir başka alan da biletleme. Dev spor etkinliklerinden tekil küçük festivallere kadar biletleme endüstrisinde, gelirlerin eşitsizlik dağılımı, sahte biletleme, karaborsa biletler gibi farklı farklı problemler mevcut. Biletlerin NFT olması, bir biletin yaptığı yolculuğa süper şeffaf bir erişim sağlaması ile bu problemlerin birçoğuna çözüm oluyor. Bunun yanı sıra yeniden satışlarda sanatçı ve organizatörlere gelir kaynağı yaratması, airdroplar ile etkinlik izleyicilerinin ödüllendirilmesi gibi yeni açılımlar da sağlıyor.
Müzisyenler müzik NFT’sini nasıl yaratıyor? Dinleyiciler nasıl ulaşıyor? Günlük anlamda bu hem müzisyen hem dinleyici için nasıl bir deneyim? gibi sorulara cevaplar da devam yazısında 🤓😎
** Ayrıca https://www.coindesk.com/learn/what-are-music-nfts/ yazısı kaynakça olarak kullanıldı.