Röportaj: Lauren Luz | Giveth
Röportaj: Sude Orhan
Solarpunk olmak ne anlama geliyor?
Solarpunk, cyberpunk’ın bir çeşit ‘spin-off’u gibi. Daha edgy ve subculture’da okunabilecek versiyonu. Özünde, bugün sahip olduğumuz geleceğin alternatifleri üzerine çalışıyor. Maalesef önümüzde duran gelecek hayalimizdekiyle aynı yöne doğru ilerlemiyor. Çevreye ve insanlara zarar veren çok fazla aç gözlülük ve yolsuzluk var. Solarpunk idealine sahip olmak, gelecek için, toplumda da değişiklik yaratacak şekilde radikal olarak çalışmak anlamına geliyor. Çevreye, insanlara, ilişkilere duyarlı kalarak daha güzel ve parlak bir gelecek hedeflemek yani.
Giveth’in mekanizmasını çok kısaca anlatabilir misin?
Giveth’in fonksiyonu, blokzincir teknolojisini kullanarak kamu mallarını fonlama stilimizi değiştirmek. Kar amacı gütmeyen organizasyonlarla ilişki kuruyoruz ve onları, blokzincir ekosistemine girmeleri için güçlendiriyoruz. Bunu yaparken hiç ücret almıyoruz. Giveth, Ethereum blokzincirinde yer alan peer-to-peer bir bağış platformu özetle. Uzun vadede hedeflediğimiz şey bu kar amacı gütmeyen kuruluşların DAO’ya dönüşmelerine destek olmak. Token bazında kendi mikro ekonomilerini yaratıyorlar. Bu DAO’lara destek olmak isteyenler de tokenlarını satın alabiliyor ve DAO’da söz sahibi olarak organizasyonun geleceğine dair bir rol üstlenebiliyor.
Geleneksel bağış toplama yöntemlerinin kriptoya göre avantajları-dezavantajları neler?
İnsanların bağış için çok uğraşması gerekiyor. Halbuki bu insanların, onları finanse etmek için karşılığında hiçbir şey beklemeyen hayırseverlere ihtiyaçları var. Ayrıca kamu mallarına talep var ancak onların devlet tarafından da desteklenmesine ihtiyaç duyuyoruz. Özetle bence bu, bozuk bir sistem. Fon alan kişilerle fon verenler arasında çok garip dinamikler yaratıyor. Bu noktada bence kripto bir sürü avantaj sunuyor.
Bağışlar içn kripto kullandığınızda, tüm fonlarınız blokzincirde kayıtlı oluyor. Böylece paranın nasıl kullanıldığını görebiliyorsunuz; hangi cüzdandan nereye aktarıldığını ve oradan nereye gönderildiğini izleyebiliyorsunuz. Bence tüm işlemlerin şeffaf bir defterine sahip olmak çok değerli. Konunun bir de Ethereum boyutu var. Ethereum blokzincirinde gerçekten ilgilendiğiniz ve değerli olduğunu hissettiğiniz şeylere değer katıp, ondan değer çıkarabiliyorsunuz.
Giveth'in sağlamaya çalıştığı şey de, az önce bahsettiğim üzere, kar amacı gütmeyen kuruluşların DAO'lara dönüşmesi. Bir DAO oluşursa, gönüllüleri ve sahada işi yapan insanları, devredilemez itibar token’ları alabiliyorlar. Daha sonra fon sağlayan bağışçılar farklı türde bir token sahibi olabiliyorlar; onları, bir sermaye sağlayıcı olduklarını gösteren farklı türde bir token olarak da alabiliyorlar. Farklı token'ların belirli kararlar üzerinde farklı ağırlıkları oluyor. Bence geleneksel bağış toplama yöntemleri yerine kripto, sistemi size en iyi şekilde hizmet edecek şekilde tasarlamak için çok fazla potansiyele sahip. Geleneksel bağış toplamaya göre kripto kullanmanın bir diğer avantajı, ülkenizdeki hükümete vergi ödeyen kar amacı gütmeyen kuruluşlara bağış yapmak yerine, küresel erişime sahip olabilmeniz. Diğer taraftan, dünyanın bir ucunda, kamu yararı sağlayan harika işler yapan insanları destekleyebilmeniz.
Kripto ile sınırların ötesinde bağışta bulunabiliyorsunuz ve bunu anında yapabilirsiniz. Blokzincirle ile ilgili en harika şeylerden biri de bu.
Giveth gibi bağış platformlarını kullanarak bu bağış karşısında ödüller bile kazanabilirsiniz. Mesela bir kamu malları projesine bağışta bulunursanız ve bu platformumuzda doğrulanırsa token ile ödüllendirilebilirsiniz.
Giveth aracılığıyla fon toplayan projelerin güvenilirliğini nasıl kontrol ediyorsunuz?
Bunu sağlamak için proje toplama fonlarının güvenilirliğini kontrol ediyoruz. Giveth'te projeleri, 'doğrulanmış projeler’ haline gelmeden önce inceleyen bir ekibimiz var. Herkes Giveth’e bir proje ekleyebilir ve fon toplamaya başlayabilir. Eğer bir proje doğrulanmak istiyorsa ve ardından platformdaki bir sonraki adımı atacaksa, doğrulama için başvurması gerekiyor. dApp’imizde yeni güncellediğimiz bir doğrulama uygulamamız bulunuyor.
Onlardan ürünleri hakkında daha fazla ayrıntı; web sitelerini veya sosyal medyalarını paylaşımlarını istiyoruz. Çeşitli sorular soruyoruz. Seçim aşamasında projenin sadece bireysel veya kişisel değerlere değil, topluma da odaklı olması önceliğimiz. Doğrulanmış projeler Giveth platformundan ek avantajlar elde ediyor. Giveth onaylı projelere bağışta bulunursanız, gerçekten ödüllendiriliyorsunuz ve token veririyorsunuz Bağışınızın %100'ü desteklemek istediğiniz projeye gidiyor ve karşılığını alıyorsunuz.